Het belang van inclusieve representatie

Deze week is het belang van representatie opnieuw duidelijk geworden. De nieuwe verkeerscampagne ‘Maak van Rijswijk geen Racewijk’ leidt tot racistische reacties. Op een campagneposter staat namelijk een vrouw met een hoofddoek en daar is niet iedereen het mee eens.

Op één van de campagneposters van de gemeente Rijswijk, waarin weggebruikers worden gewezen op hun rijgedrag, loopt een vrouw over een zebrapad. Het is Moeslima en zij draagt een hoofddoek. Jongerenwerker Moeslima is één van de drie gezichten van de campagne, de andere zijn Gabriël en Marilena. Voor deze campagne wilde de gemeente inwoners van Rijswijk inzetten of mensen die in Rijswijk actief zijn. 

Racistische reacties

De campagne moet automobilisten aan het denken zetten, maar heeft onbedoeld de samenleving wakker geschud. De campagneposter waarop Moeslima staat afgebeeld heeft namelijk geleid tot racistische reacties en doodverwensingen aan haar adres. De gemeente veroordeelt de berichten en spreekt over “walgelijk gedrag”. Ook gaan zij aangifte doen van discriminatie. Vrouwen met een hoofddoek worden in dagelijkse media-uitingen weinig en eenzijdig gerepresenteerd. Dat Moeslima in deze campagne in beeld is, is kennelijk zo verrassend dat het bij sommige mensen weerstand oproept. Het benadrukt nogmaals het belang van continue, inclusieve representatie!

Bijna altijd wit

Diversiteit in media-uitingen is niet vanzelfsprekend. Vooral vrouwen met een migratieachtergrond en vrouwen van kleur zijn nog veel te weinig (en eenzijdig) in beeld. In Nederlandse tv-reclames is 94% van de personen wit. Ook moslim vrouwen zien we weinig in de media en zij worden volgens fotograaf Çiğdem Yüksel bijna altijd buitenshuis (94%) en passief gefotografeerd; “Ze zijn zelden zichtbaar als burgers die actief bijdragen aan de samenleving.” Yüksel deed in 2020 onderzoek naar de representatie van moslim vrouwen in de beeldbank van het ANP. 

Incompleet beeld

Representatie kan zowel kwantitatief als kwalitatief zijn. Kwantitatief gaat over hoe vaak bepaalde groepen worden afgebeeld. Kwalitatief gaat over de wijze hoe mensen worden afgebeeld. Deze twee vormen van representatie creëren samen de beeldvorming rondom bepaalde groepen. Wanneer de representatie beperkt of te eenzijdig is, wordt er een incompleet beeld van de groep gecreëerd waardoor hardnekkige stereotypen kunnen ontstaan met als gevolg (onbewuste) vooroordelen over personen. In Blikopener schreef WOMEN Inc. eerder over het belang van inclusieve en diverse representatie en hierin doen wij aanbevelingen om dit te kunnen bereiken.

Juiste stap

In 2021 lag het percentage vrouwen dat als expert aan het woord kwam in de media op slechts 26,7%. Dat de gemeente Rijswijk voor deze campagne voor een vrouw met een hoofddoek heeft gekozen en die presenteert met haar beroep – jongerenwerker – is dus een juiste stap. Het gebeurt alleen nog te weinig. Mediamakers moeten zich bewust zijn van de consequenties die eenzijdige representatie met zich meebrengt en de reacties op deze campagne benadrukken dit. Iedereen verdient het om zichzelf gerepresenteerd te zien: in reclames, op televisie, in de krant en in series. Door niet alleen één verhaal te vertellen, maar het hele verhaal, zorgen we ervoor dat iedereen zich veilig en welkom voelt om deel te nemen aan campagnes.